Գրականության գեղարվեստական և ճանաչողական արժեքը

[Արսենյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել Արսենյան]

Յուրաքանչյուր իմաստուն միտք ծնվում է կյանքի փորձառությունից: Այդ իմաստություններով կարելի է շատ բան ընկալել ու ավանդել, այդ իմաստությունները օգնում են դիմակայելու դժվարություններին, լինելու մարդկային:

Լսենք Անդրե Մորուայի՝ տոկունության մղող խոսքը.

«Ամբողջ կյանքում դուք կհանդիպեք մարդկանց, որոնց մասին զարմանքով կասեք. «Ինչ՞ է նա ինձ ատում. չէ՞ որ ես նրան ոչինչ չեմ արել»: Սխալվում եք, դուք նրան ամենածանր վիրավորանքն եք հասցրել. դուք նրա էության կենդանի հերքումն եք»:

Սիրելի՛ գործընկերներ, կուզեի իմանալ ձեր կարծիքը:

[Արսենյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել Արսենյան]

Գրականության մեջ պիտի ծավալվեն մարդկային հոգին ու ազգային մտածողությունը: Եթե հանճարեղ են գործը, հեղինակը և թարգմանիչը, այդ դեպքում հանճարեղ է լինում և թարգմանությունը, նույնիսկ կարծես դառնում է թարգմանող բանաստեղծի ժողովրդի հոգուց ծնված:

Այդպիսի հանճարեղ թարգմանություն է Պուշկինի «Ձմեռվա իրիկունը» բանաստեղծության թումանյանական ընկալումը և հայեցին ներկայացումը:

Ձմեռվա իրիկունը
Հողմը մեգով երկինքն առնում,
Գալարում է բուքը ձյան,
Մին մանկան պես լաց է լինում,
Մին ոռնում է զերթ գազան.
Մին վայրենի սուլում պես-պես,
Աղմկում է տանիքում,
Մին ուշացած ճամփորդ ասես՝
Լուսամուտն է նա թակում:

Մեր խրճիթը, աղքատ ու հին,

Ե՛վ մթին է, և՛ տխուր,

Ի՞նչ ես նստել պատի տակին,
Իմ պառա՛վըս, էդպես լուռ:
Հոգնե՞լ ես դու փոթորիկի
Ոռնոցներից խելագար,
Թե՞ նիրհում ես քո իլիկի
Բզզոցի տակ միալար:

Արի խմե՛նք, բարի՛ ընկեր
Իմ սև, ջահել օրերի,
Խմենք դարդից, բաժակըդ բե՛ր,

Սիրտներըս բաց կըլինի:

Երգի՛ր, ոնց էր ապրում խաղաղ
Հավքը ծովի էն ափին,
Երգի՛ր, ոնց էր աղջիկը վաղ
Ջուրը գնում մինչ արփին:

Հողմը մեգով երկինքն առնում,
Գալարում էր բուքը ձյան,
Մին մանկան պես լաց է լինում,
Մին ոռնում է զերթ գազան:
Արի՛ խմենք, բարի ընկեր
Իմ սև, ջահել օրերի,
Խըմենք դարդից, բաժակըդ բե՛ր,
Սիրտներըս բաց կըլինի:

[Արսենյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել Արսենյան]

Անդրադառնանք Ակսել Բակունցի ստեղծագործություններից «Սպիտակ ձին» պատմվածքին:

Իմ խոհերը ես վերնագրել եմ «Տխուր ճախրանքով լեցուն»՝ ցանկանալով վերհանել բակունցյան տխուր սերը:
Եվ այսպես՝

Նազով ճախրող աղավնիների հետ թևածում են պղնձյա զանգերի տխուր ղողանջները, և շարմաղ մի լույս երկնային օրհնությամբ պարուրում է բակունցյան աշխարհը, բակունցյան բառերի աշխարհը; Ղողանջը տեսիլք է ու իրողություն, մի շարմաղ շամանդաղ; Հոգնություն ու լույս շաղախված են իրար: Իջնում է խաղաղ երեկոն, և այնպես միամիտ ու անեղծ է ռամիկ հավատը: Եվ ինչ էլ լինի, և ինչ էլ եղել է, սլանում-ճախրում-թևածում-սուրում է սպիտակ ձին՝ որպես անուրջ, երազ ու հույս, որպես պայծառություն ու սլացք:
Հոգսերի բեռի տակ չի՞ ճկվում հույսը: Ճկվում է, չի բեկվում, եթե բեկվում էլ է, չի փշրվում, չի փոշիանում, քանի թևածում է լույսը, քանի հոգս հոգնություն է, ոչ թե կորուստ, կորուստ մարդու, ընկերոջ, խաղաղության, հավատի, հույսի, այս դեպքում կորուստը ցոլացող մորթով Ցոլակ ձիու: Ձին լծակից է, եղբայր, հոգսակից, խելոք-խելոք աչքերով սեփական ընկեր ու օջախի հենարան:
Չէ՛, ձին միայն երազների նժույգ չէ, ձին նեցուկ է ու հենակ, երեխայի ձեռքի ճաթ հացի անգամ լիիրավ վաստակողը: Եվ գեղջուկի ու նրա մանկան շոյանքն ու համբույրը դրոշմվում են իրենց Ցոլակի, իրենց Կապույտի, իրենց Սևուկի... թաց-թաց բաշին, խելոք-խելոք աչքերին: Ձին մուրազ է՝ հավաստում է ժողովրդական խոսքը, ձին սլացք է՝ ոգում են բանաստեղծները:

[Արսենյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել Արսենյան]

Նորից գնանք մեր ու Բակունցի խոհերի հետևից: Ուսունասիրության նյութը՝ «Սպիտակ ձին»:

Շարունակեմ.

Իսկ աշխա՞րհը, իսկ մարդի՞կ, այս մի բուռ Հայաստան երկրի դարակորուստ առօրյա՞ն, ճակատագի՞րը, պատերա՞զմը, որ միշտ էլ մեզնից ավելին է տարել: Պատերազմը գտնում է զանգեզուրյան գյուղը՝ թեկուզ առաջին ձյունի հետ փակվող արահետով միայն աշխարհին կապված, պատերազմը այնքան լավ գիտե հայոց կաղնուտների տեղը, այնքան «լավ» է ճանաչում սիմոններին, մուքիներին, սաքու տղաներին, ցոլակներին, շարմաղ բիբիներին և փոքրիկ շողերներին:
Կյանքը, հոգսը, առօրյան, առօրյայի կարոտը, միամիտ ու մտախոհ խոսքերը, զրույց ու կատակ խառնվում են իրար և տարուբերվում որպես խոսք ու հոգսի առու և վտակ, իսկ ներսում՝ իրենց, աշխարհի, իրենց աշխարհի, մղկտում է ցավը, փշրվում է հույսը, անհուսանում է հույսը՝ Ցոլակը բոյում կգա՞: Բարի մարդու, աշխատող մարդու, խեղճ մարդու տքնաջան հույսը, մանգաղով կորամեջք հունձը, անհնձվոր կծղած արտը, անցոլակ սարում մնացած հույսը, մնացած խոտը:
Բակունցի՝ աշխարհի ցավը զգալը, հայի ցավն ու հոգսը տեսնել-գուրգուրել-տեսանելի դարձնելը խոսում են ու պիտի խոսեն մեր երազի, լույսի, գուգուրանքի, մարմարյա բառերի և ճախրող ղողանջների մասին:
Բակունցյան ճանաչողությունը, զգացողությունը, բարությունը գուրգուրանքով, ցավով ու հպարտությամբ ներկայացնում են իր, մեր, Սիմոնի, Շարմաղ բիբիի, փոքրիկ Շողերի միամիտ, խաբված, անուշ ու անուրջ, ցաված ու մղկտացող, ճախրող ու երգող աշխարհը, որ խղճմտանքով է լեցուն, ինքնամաքրվող զուլալությամբ ու սպիտակ ձիու տխուր ճախրանքով, կյանքի ու սիրո ճերմակ ճախրանքով:

https://www.google.com/search?q=%D4%...hrome&ie=UTF-8

[Արսենյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել Արսենյան]

Գրականությունը աշխարհի և հոգու աշխարհի մասին սրտալի խոսք է, որ իր թևերին է առնում մեր զգացողությունն ու խոհերը: Երբ գրականության հեղինակը ժողովուրդն է, իսկ բառը՝ սերը, առավել ևս: Դե, իհարկե, խոսքը մեր սիրո հայրենների մասին է:

Սիրո հայրեններ

Բառը երազի արձագանքն է մեղմ, իր մեջ պահում է հույսեր անաղոտ և նեկտար քամած հույզի բաժակից՝ դառնում է հրճվանք, արցունք կամ ժպիտ: Բառը մարդկային, բառը հայկազյան, որ ծաղկաժպիտ ու շողահանդերձ երգում է, ինչպես ձյունը Մասիսի, ինչպես աղբյուրը Արագած լեռան ու դալարաշող ղմրուխտն ապրիլի: Բառը արցունքի գոհարն է շողաչ, ատաղձը ոգու և իմաստության լեգենդն իրական, բառը բանական, սիրո կրակներ իր մեջ ամբարած և հորիզոններ ու ճամփա գտած բառը՝ թարգմանիչ անլուր խոսքերի, անսկիզբ, անվերջ ոգի անվախճան:
Երգում է բառը արտույտի նման, թառում կարոտի երդ ու կտուրին և դառնում հայրեն՝ շողշողացող լույս, երազ հոգեբուխ, սիրավոր լորիկ, սոխակ սիրահար, դառնում աչքի լույս, հաստատում-ժխտում, հավերժի մերան.

Ես աչք ու դու լոյս, հոգի, առանց լույս՝ աչքըն խաւարի,
Ես ձուկ ու դու ջուր, հոգի, առանց ջուր՝ ձուկըն մեռանի,
Երբ զձուկըն ի ջրէն հանեն ւ՛ի այլ ջուր ձըգեն, նայ ապրի,
Երբ զիս ի քենէ զատեն, քան զմեռնելն այլ ճար չի լինի:

[Արսենյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել Արսենյան]

Բառերը ծաղկում են սիրո հայրեններում

Ի՞նչ է ուզում բառը. այն, ի՞նչ ուզում է հոգին: Կարմիրն է սիրո ու կարոտի գույնը. «Հանցգուն եմ ի քո սիրուդ, զինչ ամպերըն կառնեն շառափ»: «Նենգավոր» կոչված աչքերը կարոտի երազն են թարգմանում, և բառը հնչում է իր հակառակ իմաստով՝ հավատարիմ աչքեր, որ հավատարիմ ու լիրալեցուն հոգու անխարդախ սերն են ցոլացնում:
Հոգնելով չի հոգնել սիրավոր սիրտը, հոգնելով չեն հոգնում սիրավոր աչքերը:
Հայրենի բառը շող է ու թրթիռ, երգ ու ադամանդ, թարգմանն է հոգու, չխամրող ոգի:
Թեթև է բառը երբեմն նաև, բայց ունի թախիծ իր մեջ ամբարած: Կարոտ ու կատակ արցունքն են բառի և արմատ ունեն՝ խոհերում աճած.

Քո հարն շատ վարձկ արեր, շատ կարմունճ կապեր գետերուն.
Դուն ալ մէկ վարձկունք մ՛արա, պագ մը տուր դընչիդ մօտերուն:

Սիրո տաճարի լույսն անվախճան է ու ապրեցնող.

Երթամ ես, ժամկոչ ըլլամ, գամ, լինիմ տաճրիդ լուսարար:

[Արսենյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել Արսենյան]

Հայրենների մեղեդին

Սիրո գինով հարբած հոգու համար սերը գույն ու բույր ունի, երազի ու արբեցումի անմահաբույր թովչանք: Բառից սեր է կաթում և դառնում անմահության բանալի.

Քո գունովըն գինի՛ պիտէր, խըմէի ու հարբենայի,
Քո ծոցդ Ադամայ դըրախտ, մըտնէի, խընծո՛ր քաղէի...

Վարդաբույր բառերի մեղեդին է լցված հայրեններում՝ շողապարզ ու բերկրալից, կարոտավառ և վարարաթրթիռ: Կանչ է ու տուն, երգ ու աչքալույս՝ բառը հոգեբուխ, աննման սիրո աննման ու փնտրված-գտնված դրոշմն է բառը՝ հյուսված հայրենում՝ որպես գորգահյուս ծաղիկ ու կարոտ և ցող մեղեդու: Պարզ, գողտրիկ բառը.

Այսօր ինձ հազա՛ր կաղանդ աչերուս, որ զքեզ տեսա:

Ի՞նչ է մեղմիվ ասում բառը.

Ձեր տունն ի բանէ եկի, զքեզ տեսայ, բանըն մոռացայ...

http://www.tarntercum.ru/2017/01/nah...hayrenner.html

[gohar66 Գոհար Մանուկյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել gohar66]

Գեղարվեստական գրականությունը և՛ իրականության պատկերում է, և՛ հոգի ու հոգեբանություն: Ունի գեղագիտական արժեք. արվեստ է, որ առնչում է մարդուն գեղեցիկի, վեհի, բարու և դրանց հակադիր բևեռների հետ: Սովորեցնում է սիրել ու արարել, ճանաչել ու արժևորել: Գրականությունն ու գրականության դասը ունեն այդ առաքելությունը: Այդ առաքելության մեջ առանձնահատուկ է ուսուցչի դերը: Եկեք որպես մայրենիի ուսուցիչներ գրական երկի ու նրա հեղինակի մեր ճանաչողությունն ու վերլուծությունը դարձնենք միմյանց սեփականությունը և այդպես՝ նաև մեր սաների:

Հարգելի՛ տիկին Արսենյան,շատ հետաքրքիր և արդի մարտահրավերներին դիմակայելուն օգնող թեմա եք առաջադրել.սիրով կմասնակցեմ բոլոր քննարկումներին:
Այո՛,գրականության դերի և նշանակության հարցում մենք շա՛տ բացթողումներ ունենք,ժամանակն է՝տեր կանգնելու մեր ազգային արժեքներին;

[gohar66 Գոհար Մանուկյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել gohar66]

Հարգելի՛ տիկին Արսենյան,շատ հետաքրքիր և արդի մարտահրավերներին դիմակայելուն օգնող թեմա եք առաջադրել.սիրով կմասնակցեմ բոլոր քննարկումներին:
Այո՛,գրականության դերի և նշանակության հարցում մենք շա՛տ բացթողումներ ունենք,ժամանակն է՝տեր կանգնելու մեր ազգային արժեքներին;

Հերթով կանդրադառնամ Ձեր՝մեկը մյուսից հետաքրքիր ու մոտիվացնող թեմաների /թևավոր մտքերի/ աստղաբույլին.հիմա ուզում եմ միայն վայելել

[Արսենյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել Արսենյան]

Հերթով կանդրադառնամ Ձեր՝մեկը մյուսից հետաքրքիր ու մոտիվացնող թեմաների /թևավոր մտքերի/ աստղաբույլին.հիմա ուզում եմ միայն վայելել

Հարգելի՛ Գոհար Մանուկյան, շնորհակալ եմ Ձեր ջերմ արձագանքի համար: Ուրախ եմ, որ իմ կողմից ներկայացվող թեմաները հոգեհարազատ են Ձեզ: Ակնկալում եմ հետաքրքիր քննարկում:

[Արսենյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել Արսենյան]

Հակոբ Մնձուրի՝ Արևմտահայաստանի քայլող ոգին

Խոսենք մի հետաքրքիր ու մեծ մարդու՝ Հակոբ Տեմուրճենցի մասին:
Ո՞վ է նա. իր աշխատասեր ու ողբերգություն տեսած ժողովրդի աշխատասեր ու ժողովրդի ողբերգությունը տեսած հայ մարդ, որ ապրել է մի լուռ ու խոհուն երկար կյանք՝ 92 տարի: Եվ ստեղծագործել է՝ վերակերտելով իր կորած ու լույս դարձած Արմտանը:
Արևմտահայ արձակագիր Հակոբ Մնձուրին է, սփյուռքահայ արձակագիր Հակոբ Մնձուրին: Գրեթե 70 տարի ապրել է Ստամբուլում: Հայ մարդու՝տխուր խոհերի առիթ տվող ճակատագիր և ապրելով արարելու աննկուն հանապազօրյա կյանք:
Մնձուրին ծնվել է 1886 թվականին Արմտանում՝ կորսված հայրենիքի՝ կարոտներում անմեռ մի ոստանում: ինչ գործ ասես, որ չի արել ապրելու համար. եղել է, որ որևէ գործ չի ճարել օրաապրուստը մի կերպ հոգալու: Ածուխ ու հաց է վաճառել, եղել է հաշվապահ, գրագիր, մոմավաճառ և ի՜նչ երկրում, և ինչպիսի՜ պայմաններում, և ի՜նչ դեպքերից հետո: Ապրել է և իր կարոտի հուշերով վերակերտել կորցրած բնաշխարհի իր անկյունը: Ապրել է այդ տաքուկ հուշերով ու ապրեցրել բազում հայրենակիցների: Ինչպես Մահարին կերտում է ոգեղեն ու իրական իր Վանը, այդպես էլ Մնձուրին մոխիրներից վերաստեղծում է իր Արմտանը՝ հայ գյուղը: Երբ կարողացել է, գրել է, գրել է մի կտոր թղթի վրա, երբ հաջողվել է, երբ կարողացել է ժամանակ գտնել:
Առաջին գիրքը հրատարակել է, երբ... 72 տարեկան էր, երրորդը՝ 88 տարեկանում: Գրել է հարյուրավոր պատմվածքներ, տասնյակ հեքիաթներ, ժամանակագրություններ: Գրել է հերոսների մասին, որոնք չկային, և այն միջավայրի մասին, որ այլևս չկար, հերոսներ, որոնց շարունակությունը կամ սրատվել էր, կամ սփռվել աշխարհում՝ մի կերպ պահելով գոյության ու ինքնության ջանք-ոգորումը:

Մնձուրին Արևմտահայաստանի ազգագրագետն էր, փաստագրողը, բանահավաքը, գրողը, անմեռ ու չարչրկված, բայց աներեր ոգին:

https://www.google.com/search?q=%D5%...hrome&ie=UTF-8

[Արսենյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել Արսենյան]

Հայ գրողների հայացքով ճանաչենք Մնձուրի մարդուն և արձակագրին

Գրում է Վահագն Դավթյանը.
«Իր արձակ էջերում Մնձուրին բանաստեղծելու միտումներ չունի, նա պարզապես նկարում է Եփրատի հովիտը, նկարում պարզ, անհավակնոտ, նույնիսկ միամիտ, բայց վերջնական հաշվում ատացվում է մի մեծ, անընդմեջ բանաստեղծություն, բանաստեղծական աշխարհ....»:

Հրանտ Մաթևոսյանի խոհն է Մնձուրու մեծության մասին.
«Մնձուրու մեծության ընկալումն.... անձնականության ու հոգեհարազատության հետ գործ չունի. Մնձուրին մեծ է, որովհետև մեծ է, բնության ու մարդու մասին մի անսպառ հանրագիտարան է Մնձուրին, նրա բերած կենցաղի մեջ կարելի է բնակեցնել մեր ամբողջ պատմության ու տարեգրության դեպք ու դիպվածը՝ Քսենոփոնի ժամանակներից սկսած, և այդ պատմությունն ու տարեգրությունը կհայտնվեն կենդանի մթնոլորտում, օդ, գույն ու շունչ կառնեն: Մնձուրին իսկապես հանրագիտարան է:»:

Գեղամ Սևանի / ով կազմել և Հայաստանում ներկայացրել է Մնձուրու առաջին ժողովածուն/ խոսքը.
«Իսկապեստարօրինակ մարդ էր, նաև «քայլող հանրագիտարան»:
Իսկ ինչու:մն էր նրա գրականության հմայքը....
Բացառիկ այն պարզության ու անմիջականության, բնականության, համով-հոտով պատմելու այն արտակարգ տաղանդի, հեռավոր անցյալի մանրամասն հիշելու և վերապրելու այն եզակի ձիրքի մեջ, որի շնորհիվ վերակենդանանում էին արևմտահայ գյուղն ու գյուղացին, նրա նիստն ու կացը, վարքն ու բարքը, ոճն ու բարբառը»:

Շարունակում է դարձյալ Հրանտ Մաթևոսյանը.
«Հակոբ Մնձուրու աշակերտն եմ, ինքն է իմ գլխի վերևը, հայ կնոջ մասին ինքն է ինձ բան սովորեցրել, և որդու իմ պատկառանքը իրենից է գալիս, քան թե իմ տեսած իրական կյանքից: Հակոբ Մնձուրու հայ կնոջ կերպարը տարբեր տարիքների մեջ՝ աղջկանից մինչև տատիկ: Իրենց մորը անունով էին դիմում: Մայրը տատն էր: այդ աշխարհը ես տեսել եմ, ավելի ճիշտ, վերջին ցոլքերին եմ հասել:
Մնձուրին Վարուժանի հասակակիցն էր, գավառի բառ ու բանն է գրականացրել: Վարուժանից տարիքով մեծ էր թվում, ինչպես որ գյուղն էր քաղաքից մեծ: Խոր միջնադարի վկան էր Մնձուրին»:

Նորայր Ադալյանն է ներկայացնում.
«Երիտասարդ Հակոբ Տեմիրճյանը, որ հետագայում իր հայրենի լեռների անունով վերակնքվելու է Մնձուրի, բուժվելու նպատակով մի կարճ ժամանակ գալիս է Պոլիս և այլևս չի վերադառնում Արմտան, նրա թիկունքում կանգնում է 1915-ի մահաշունչ պատնեշը՝ շաղախված իր չորս զավակների, մոտիկ ու հեռու հարազատների, իր գավառի ու ժողովրդի արյունով»:

[Արսենյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել Արսենյան]

Միասին գնանք ու մեր սաներին տանենք Մնձուրու աշխարհը: Բնության ու կյանքի հեքիաթն է շողում մղկտոցից անդին:

Մնձուրին իր մասին

Հեքիաթներս իմ գյուղիս մեջ պատահած ցուցուցի: «Եղնիկ ախբարը» հեքիաթիս մեջ քույրն ու եղբայրը մեր Ավազանին ձորը իջան ջուր խմելու: Վեր ելան, որ հայրերնին չկար: Տղաքը մեր բարձրավանդակի ճամփաներեն քալեցուցի, մեր Ջրկորուսի դաշտին մեջ եղբայրը եղնիկ եղավ: Քույրը որչափ դեմ կեցավ, որ չխմե: Տղեկը մտիկ չըրավ: Եղնիկներ անցեր էին, անոնց կոխած տեղերը անձրևներեն ջուր հավաքվեր էր: Փրփրեր էր ծարավութենեն, խմեց ու մեկեն փոխվեցավ, եղնիկ մը եղավ:
Սըհակ թռչունը մեր կալերուն, երդիկներուն վրայեն ամառ գիշերները թռչելով երթար կուգար, Սըհա՜կ... Սըհա՜կ... կկանչեր, մենք ալ կլսեինք:
Ծղրիդ մորքուրին մայրը մեր գեղեզերքը՝ մեր հինգ ճամփաներեն չաթը՝ մեր վարի Տեմուրճենց դուռը կնստեր աղջիկը կգովեր, որ առնող մը ելլեր: «Աղջի՜կ, ինտո՞ր աղջիկ.... լիրը գզող, լիրը մանող, օրհարսկվան պարին հասնող աղջիկ.... Կկենար, կկենար, նորեն՝ 1Ա՜խ, ես քենե ինտոր պիտի զատվիմ.... աղջիկս չըլլայիր ու էլին տունը հարս երթայիր.... էլին աղջիկը ըլլայիր ու իմ տունս հարս գայիր»: Ու ամեն մարդ կզարմանար, թե այս ի՞նչ աղջիկ է:
Հայրենականներուս մեջ ես տեսարան մը, պահ մը անկյուն մը տվի: Բառերով նկարչություն ըրի: Իմ լիրիզմս, իմ ռոմանտիզմս, իմ ռեալիզմս դրի: Գետին ձայնը ըսի: Ականջներս կլեցվեին գետին ձայնովը: Կխլանային, ալ չէին ընդուներ: Րոպե մը, երկու, երեք, չորս, ու մեկեն կբացվեին: Գետին ձայնը կբռնվե՞ր: Բայց այնքան կթանձրանար, որ բռնելս կուգար: Մեղուներուն պարս ելլելը, երաժշտությունը ըսի: Փեթակ վերադարձնելու համար երկու ափերս երկու տափակ քար ծնծղաներու պես իրարու զարնելով մա՜ր... մա՜ր... մա՜ր... կանչեցի, ծառերու գագաթներեն, ժայռերու կողերեն գետափնյա մեղվանոցը իջեցուցի: Մեղուները կլսե՞ն: Ես լսել տվի:
Այգիներուն շերը՝ բանաստեղծությունը ըսի: Ոտքերուս տակ ավազներուն եփիլը, բթամատի մեծությունով անկուտ թութերուն ամեն թոթվելուն ագուգաներուն վրա, առուներուն մեջ թափիլը ըսի:

Էլի, էլի, էլի... խոսքեր ու խոսքեր, որ իրական ապրումների ու կյանքի ճանաչողությունն են կենդանացնում Մնձուրու անհավակնոտ ու անզուգական տող-ապրումներում, կյանքի ճանաչողությունն են սփռում բուռ-բուռ, անդաստանից անդաստան:

[gohar66 Գոհար Մանուկյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել gohar66]

Գրական երկերի ժամանակագրություն ու թեմաներ չսահմանենք: Պարզապես խոսենք գրական երկի տարբեր շերտերի մասին, բերենք միմյանց մտքերը հաստատող ու, ինչու՞ չէ, հերքող խոհեր ու զգացումներ: Նպատակը պիտի լինի գրողին, նրա երկն ու իրականությունը խորապես ընկալելն ու ներկայացնելը:
Այսպես՝ սկսենք «Սասնա ծռեր» էպոսի առասպելացած հսկա Դավթից:

Ժամանակը հոսում է որպես գետ, հերոսները մնում են նրա ափերին՝ որպես ամրակուռ ժայռեր: Ազգային հերոսները դիմագիծ են ու էություն, նրանք անմահ են ու իրենց ժողովրդի անմահության առհավատչյան: Այդպիսին է Դավիթը՝ «Սասնա ծռեր» էպոսի հեքիաթացած հերոսը, առասպելացած հսկան: Դյուցազուն, որով ամբողջանում, լիանում է մեր ազգային հերոսապատումը: Նա մեր ամենաիդեալ ու ամենամիամիտ հերոսն է, ամենասիրելի խենթը: Առասպելական սկզբնավորմամբ հերոսի շառավիղ է Սասնա քաջը՝ ծնված հայ հույսերից, սիրուց, հավատից, պայքարից, ազնվությունից: Ժողովրդի հոգու պտուղն է Դավիթը, նրա իղձերի ծնունդը, հայ հող ու ջրով զորացյալ դյուցազուն, որ շիտակ է՝ միամտության չափ, որ բարի է՝ անձնազոհության աստիճանի, և յուրաքանչյուրիս հարազատ այնքան, որ կարծես ապրել ենք նրա հետ, տեսել նրան, կարծես ոչինչ հորինված չէ նրա արարքներում, և ժողովրդական հերոսապատումը պատմության՝ մերը դարձած ասքն է, որ կրկնվել է ու կրկնվելու է և երբեք չի հնանալու: Չի հնանալու, որովհետև չեն հնանում ո՛չ սերը, ո՛չ հավատը, ո՛չ հայրենասիրությունը,ո՛չ բարությունը և ո՛չ էլ ազգային զարթոնքի ու շիտակության լուսավոր առկայծումները, որ դառնում են հավերժության ու հոգիների և ժողովրդի անխորտակ լույսը:

https://www.armgeo.am/armenian-national-epos

Լիովին համաձայն եմ Ձեզ հետ, հարգելի՛ տիկին Արսենյան,
Ժամանակը հոսում է որպես գետ, հերոսները մնում են նրա ափերին՝որպես ամրակուռ ժայռեր....ինչպիսի՛ մտքի թռիչք, ՛համեմատության ինչպիսի՛ փայլատակում.անկեղծ ասած՝առաջին անգամ եմ հանդիպում,հարգելի՛ գործընկերուհի, շնորհակալ եմ շատ՝պարգևած հույզերի համար:

[Արսենյան Մոդերատոր Գտնել բոլոր գրառումները Անձնագիր Փակել Արսենյան]

Լիովին համաձայն եմ Ձեզ հետ, հարգելի՛ տիկին Արսենյան,
Ժամանակը հոսում է որպես գետ, հերոսները մնում են նրա ափերին՝որպես ամրակուռ ժայռեր....ինչպիսի՛ մտքի թռիչք, ՛համեմատության ինչպիսի՛ փայլատակում.անկեղծ ասած՝առաջին անգամ եմ հանդիպում,հարգելի՛ գործընկերուհի, շնորհակալ եմ շատ՝պարգևած հույզերի համար:

Շատ շնորհակալ եմ, հարգելի՛ տիկին Գոհար Մանուկյան, ինձ համար շատ կարևոր է Ձեզ նման կենսաթրթիռ ու խորագետ ուսուցչուհու կարծիքը: Մենք՝ ուսուցիչներս, պիտի ձգտենք գրականության միջոցով մեր սաներին տանել դեպի լույսը: